در مطلب تست های ترکیبی زیست شناسی + تیپ دوم: تست های آناتومی و ساختاری» به معرفی تیپ دوم تست های ترکیبی در درس زیست شناسی پرداختم و در این قسمت، قصد دارم چند نمونه تست از تیپ دوم سوالات ترکیبی را برایتان طراحی و روی هر کدام کار کنیم تا بیشتر به این سوال پاسخ دهیم که سوالات ترکیبی کنکور زیست به چه صورت طراحی می شوند؟
در ادامه چند مدل تست ترکیبی از تیپ دوم طراحی کرده ام که به تشریح آن ها می پردازم تا به صورت کاربردی و عملی با تیپ دوم تست های ترکیبی درس زیست شناسی آشنا شوید.
تست شماره 1: چند مورد از جملات زیر در مورد پایین ترین سطح ساختاری که همه فعّالیت های زیستی در آن انجام می شود درست است؟ الف) همه یاخته های ساخته شده از یاختۀ بنیادی میلوئیدی بدون هسته هستند. ب) بعضی از یاخته های ماهیچه قلب، دارای دو هسته هستند. پ) در انسان و بسیاری از داران، گویچه های قرمز، هسته و بیشتر اندامک های خود را از دست می دهند. ت) یاخته ای که هسته نداشته باشد، یک سلول زنده نیست. ث) سلول های استوانه ای در گیرنده های چشم دارای هسته هستند ولی سلول های مخروطی آن بدون هسته می باشند.
|
عبارتی که در صورت این تست مورد استفاده قرار گرفته است، دقیقا جمله کتاب در مورد یاخته ها (سلول ها) می باشد. در صفحه 4 از کتاب زیست دهم چاپ 96 همین جمله در توصیف و تعریف یاخته ها نوشته شده است. این روشی است که طراحان کنکور درس زیست شناسی در سال های اخیر استفاده می کنند.
به عبارت دیگر، طراحان به جای آنکه سوال را به این صورت بنویسند: چند مورد از جملات زیر در مورد یاخته ها درست است؟» از معادل هایی استفاده می کنند که به طور غیر مستقیم به همان کلمه یاخته ها» اشاره می کند. این موضوع باعث می شود تا علاوه بر ترکیبی تر شدن تست های کنکور، سطح کیفی سوال نیز افزایش یابد و دانش آموزان را از این زاویه امتحان می کند که آیا قادر هستند معادل های یک اصطلاح زیستی را تشخیص دهند؟
البته دقت کنید که من در طراحی این تست، از یک روش دیگر هم استفاده کرده ام و آن هم شلوغ کردن و بر هم زدن تمرکز دانش آموز است. به این جمله دقت کنید: اگر کسی صورت این تست را متوجه نمی شد که در مورد یاخته است، آیا با خواندن موارد الف تا ث، می توانست به درکی از صورت سوال برسد؟ به عبارت دیگر، دانستن صورت سوال در اینجا هیچ ضرورتی ندارد و شما با خواندن موارد الف تا ث به خوبی می توانید تست را درک کنید.
از این روش، طراحان کنکور در درس های مختلف استفاده می کنند. حتی در درس های ریاضی و فیزیک، طراحان با نوشتن جملات اضافه و بی ربط به اصل موضوع تست، سعی در شلوغ کردن ذهن دانش آموز یا داوطلب کنکور دارند تا او را درگیر اطلاعات نادرست کنند. بنابراین با وجود اینکه صورت تست در کتاب درسی موجود است، اما عملا می شود گفت که این تست را می توانستید به این صورت بخوانید: چند مورد از موارد زیر صحیح است»؛ به عبارت دیگر، هیچ نیازی نبود که بدانید این تست در مورد یاخته ها است زیرا موارد الف تا ث، صورت تست را مشخص می کنند.
مورد (الف) در این تست، از شکل صفحه 72 زیست دهم چاپ 96 طراحی شده است. در آن شکل، یاخته های بنیادی به دو گروه، یاخته بنیادی میلوئیدی و یاخته بنیادی لنفوئیدی تقسیم می شوند که خود یاخته بنیادی میلوئیدی به شش گروه تبدیل می شوند که گویچه قرمز، هسته خود را از دست می دهد و بقیه آن ها هسته دار هستند.
دقت کنید که در اینجا، مورد (الف) با دستکاری کردن اطلاعات این شکل، بوجود آمده است. بنابراین ومی ندارد که طراح اطلاعات کتاب را به همان شکلی که در کتاب نوشته شده است ارایه دهند بلکه آن ها می توانند با دستکاری کردن قسمتی از اطلاعات کتاب، گزینه های نادرست یا موارد غلط بسازند.
ماهیچه قلبی، ترکیبی از ویژگی های ماهیچه اسکلتی و صاف دارد. همانند ماهیچه اسکلتی، دارای ظاهری مخطط است. از طرف دیگر همانند یاخته های ماهیچه صاف، به طور غیرارادی منقبض می شوند. یاخته های آن بیشتر یک هسته ای و بعضی دو هسته ای اند.» که در صفحه 60 کتاب زیست دهم چاپ 96 نوشته شده است، این توانایی را به من داده تا بتواند مورد (ب) را طراحی نمایم. این مورد دقیقا و بدون دستکاری جمله کتاب ساخته شده است.
برای ساختن مورد (پ) جمله به کار رفته در سوال اول فعالیت صفحه 73 کتاب زیست شناسی دهم چاپ 96 که چنین می گوید: به نظر شما چرا در انسان و بسیاری از داران، گویچه های قرمز، هسته و بیشتر اندامک های خود را از دست می دهند؟» استفاده کرده ام. بنابراین هیچ تغییری در ساختار این جمله نداده ام و دقیقا همان را نوشته ام.
مورد (ت) می تواند باعث ایجاد شک زیاد در دانش آموزان و داوطلبان کنکور بشود به طوری که اگر به متن کتاب درسی پایبند نباشند، شاید در درک درستی یا نادرستی این جمله، دچار شک گردند. اگر به متن به کتاب در صفحه 102 کتاب زیست شناسی دهم چاپ 96 مراجعه کنیم، چنین خواهیم خواند: آوند آبکش از یاخته هایی ساخته می شود که دیواره نخستین سلوی دارند. دیواره عرضی در این یاخته ها صفحه آبکشی دارد. این یاخته ها هسته ندارند، اما زنده اند؛ زیرا میان یاخته آنها از بین نرفته است».
همین عبارت کتاب، به سادگی می تواند تناقض های ذهنی ایجاد شده، برای داوطلبان کنکور را از بین ببرد و به سادگی به درستی یا نادرستی مورد (ت) پی ببرند.
شکل 5 صفحه 24 کتاب زیست شناسی یازدهم چاپ 97، محل قرار گرفتن هسته را در گیرنده های نوری سلول های استوانه ای و مخروطی چشم انسان را نشان می دهد. از همین جمله متوجه می شویم که هر دو نوع سلول های گیرنده چشم، دارای هسته می باشند. من در طراحی مورد (ث) با دستکاری کردن این جمله، یک گزینه نادرست ساختم تا باعث شک و تردید بیشتر شوم.
| تست شماره 1: کدام گزینه در مورد یاخته هایی که دِنا در هر فام تن به صورت خطی است و مجموعه ای از پروتئین ها که مهم ترین آنها هیستون ها هستند همراه آن قرار دارند، درست است؟ 1) برخی از یاخته های یوکاریوتی می توانند بیش از یک هسته داشته باشند. 2) هیچگاه مایع سیتوپلاسمی و کروموزم ها در تماس با هم قرار نمی گیرند. 3) همه یاخته های (سلول های) یوکاریوتی هسته دار هستند و برخی از آن ها می توانند دو هسته ای باشند. 4) در یاخته های یوکاریوتی، بیشتر ژن ها در راکیزه و دیسه ها قرار دارند |
اگر به صورت سوال توجه کنید باز هم متوجه خواهید شد که سعی کرده ام به جای استفاده مستقیم از واژه یوکاریوت» به یکی از ویژگی های این سلول ها اشاره کنم. البته لازم است دقت بیشتری کنید و به این نتیجه برسید که حتی اگر متوجه صورت تست نشویم باز هم با نگاه انداختن به گزینه ها می توانیم، تست را درک کنیم.
یادتان باشد، طراحان تلاش زیادی می کنند تا شما را از حل تست ها نا امید کنند طوری که با خواندن صورت تست به این نتیجه برسید آن را نمی توانید حل کنید و اگر یک طراح بتواند این موج نا امیدی را در مغز شما بکارد، آنگاه تعداد زیادی از سوالاتی که آسان هستند را از دست می دهید.
لطفا از امروز به بعد با خودتان عهد ببندید که با خواندن صورت تست و درک نکردنش این جمله را بگویید: بگذار! گزینه ها را نگاه کنم شاید توانستم حلش کنم و شاید طراح می خواهد با صورت سوال مرا نا امید کند». افرادی که احساسی هستند و با خودشان می گویند باید به طور کامل متوجه صورت سوال شوم تا آن ها را حل کنم باید بدانند که طراحان از این حرف احساسی تان نهایت سوء استفاده را می کنند و با طراحی تست هایی به فرم تست هایی که برایتان طراحی کرده ام، جلوی افزایش درصد شما را می گیرند.
گزینه اول به طور مستقیم در کتاب درسی وجود ندارد و خیلی از کنکوری ها معمولا بعد از تست های کنکور سراسری این جمله را زیاد استفاده می کنند که تست های کنکور خارج از کتاب هستند. دقت کنید که طراح کنکور برای خودش این حق را قایل شده است که از ترکیب جملات کتاب زیست شناسی نتیجه گیری کند.
برای مثال، گزینه اول این تست یک نتیجه گیری مستقیم از مطالب کتاب به شرح زیر می باشد:
در شکل 11- الف صفحه کتاب زیست شناسی دهم چاپ 96، ساختار یاخته های ماهیچه ای اسکلتی را نشان می دهد که دارای چند هسته هستند و یا در صفحه 60 کتاب زیست شناسی دهم چاپ 96 چنین گفته شده است که ماهیچه قلبی، ترکیبی از ویژگی های ماهیچه اسکلتی و صاف دارد. همانند ماهیچه اسکلتی، دارای ظاهری مخطط است. از طرف دیگر همانند یاخته های ماهیچه صاف، به طور غیرارادی منقبض می شوند. یاخته های آن بیشتر یک هسته ای و بعضی دو هسته ای اند. همچنین در صفحه 126 کتاب زیست شناسی یازدهم چاپ 97 بیان شده است که یکی از یاخته های بافت خورش بزرگ می شود و با تقسیم میوز چهار یاختۀ هاپلوئیدی ایجاد می کند. از این چهار یاخته فقط یکی باقی می ماند که با تقسیم میتوز، ساختاری به نام کیسه رویانی با تعدادی یاخته ایجاد می کند. تخم زا و یاختۀ دو هسته ای از یاخته های کیسه رویانی اند که در لقاح با گامت های نر شرکت می کنند.
بنابراین این جمله که برخی از یاخته های یوکاریوتی می توانند بیش از یک هسته داشته باشند» به طور مستقیم در کتاب درسی نیامده است ولی با نتیجه گیری از جملات کتاب و ترکیب اطلاعات می توانیم به این نتیجه گیری مستقیم و منطقی از عبارت های کتاب درسی برسیم.
در مورد گزینه دوم این است باید به دو نکته اشاره کنم؛ اول آنکه این جمله به صورت مستقیم در کتاب درسی اشاره نشده است ولی یک نتیجه گیری منطقی از جملات کتاب است که شرح آن به صورت زیر است:
در صفحه 85 کتاب زیست شناسی یازدهم چاپ 97 گفته شده است که در مرحله پیشاپس چهر یا پرومتافاز، پوشش هسته و شبکه آندوپلاسمی تجزیه می شوند تا رشته های دوک بتوانند به کروموزوم ها برسند. مورد دومی که می خواهم در مورد گزینه 2 این است بگویم این است که نتیجه گیری منطقی کتاب را برعکس نوشته ام تا یک گزینه غلط بسازم.
گزینه سوم این تست نیز به صورت مستقیم در کتاب درسی به آن پرداخته نشده است و باز هم یک نتیجه گیری از ترکیب اطلاعات کتاب درسی می باشد. در واقع اگر دقت کنید در شکل صفحه 72 و سوال اول فعالیت صفحه 73 به این موضوع اشاره شده است که گویچه های قرمز، هسته خود را از دست می دهند. همچنین صفحه 102 کتاب شیمی دهم به این موضوع اشاره کرده است که یاخته های آوند آبکشی در گیاهان آوندی، هسته ندارند. در نتیجه، گویچه قرمز و یاخته های آوند آبکشی در گیاهان آوندی، دو مثال برای سلول های یوکاریوتی هستند که هسته دار نمی باشند. همچنین دقت کنید که گزینه سوم یک گزینه غلط است زیرا من نتیجه گیری منطقی کتاب درس را برعکس نوشته ام تا یک تست غلط بسازم.
گزینه آخر این تست یک جمله مستقیم از کتاب درسی است که با حذف بخشی از آن برای شما نوشته شده است که یک گزینه غلط بسازد. به عبارت دیگر در صفحه 13 کتاب زیست شناسی دوازدهم چاپ 98 چنین بیان شده است که در یوکاریوت ها (هو هسته ای ها) که بقیه موجودات زنده یعنی آغازیان، قارچ ها، گیاهان و جانوران را شامل می شوند، دِنا در هر فام تن به صورت خطی است و مجموعه ای از پروتئین ها که مهم ترین آنها هیستون ها هستند همراه آن قرار دارند. بیشتر دِنا درون هسته قرار دارد که به آن دِنایِ هسته ای می گویند. در یوکاریوت ها علاوه بر هسته در سیتوپلاسم نیز مقداری دِنا وجود دارد که به آن دِنای سیتوپلاسمی می گویند. این نوع از دِنا که حالت حلقوی دارد در راکیزه (میتوکندری) و دیسه (پلاست) دیده می شود.
بنابراین آنچه در این مطلب آموختیم این است که طراح کنکور با به کار گیری از تکنیک نتیجه گیری از عبارت های کتاب درسی زیست شناسی، سعی در طراحی تست های ترکیبی دارد به طوری که بسیاری از کنکوری ها از این تست ها می ترسند در حالیکه جو سازی های پیرامون تست های ترکیبی بسیار زیاد است و آنقدر روی این کلید واژه تاکید بی مورد شده که از کاه، کوه ساخته شده است و اکثر دانش آموزان و داوطلبان کنکور تجربی از ترکیبی بودن زیست ترس های اغراق شده دارند. امیدوارم سه مطلبی که در سه هفته اخیر به طور مرتب در مورد زیست شناسی نوشتم کمک کرده باشد تا به درک درستی از تست های ترکیبی زیست شناسی برسیم و به دید منطقی به این درس پیدا کنیم.
چکار کنیم به افرادی که در کنکور شرکت می کنند و رقیبای ما هستند فکر نکنیم؟
آیا کسی که از پایه نهم یا دهم برای کنکور شروع کند، خسته می شود؟
های ,کتاب ,تست ,هسته ,ها ,یاخته ,زیست شناسی ,یاخته های ,است که ,شده است ,کتاب زیست ,زیست شناسی یازدهم ,دیگر همانند یاخته ,اسکلتی، دارای ظاهری ,ماهیچه اسکلتی، دارای
درباره این سایت